Nestabilno vrijeme sa naizmjeničnim oborinama i sunčanim periodima u protekloj sedmici, odrazilo se i na…
Tešanj: Izvještaj o ispitivanju alergenog polena u zraku od 26.07. do 01.08.2023. godine
Nastavljen je trend pada koncentracija polena trava u zraku na području Tešnja i sada je ispod 15 polenovih zrna po m3 vazduha.
Polen trava će još neko vrijeme biti prisutan sa livada sa visočijih područja i daleko manjih vrijednosti od trava iz drugog otkosa.
Polen trava ima visok stepen alergenosti.
I dalje je na području opštine Tešanj prisutna umjerena i visoka koncentracija polena koprive, ali nivo alergenosti je nizak tako da prisustvo koprive u visokim koncentractracijama ne utiče na pojavu težih oblika simptoma alergije.
Važno je napomenuti da su i tokom cijele protekle sedmice zabilježena polenova zrna korovske i jako alergene biljne vrste ambrozije tako da se narednom periodu tokom cijelog avgusta i septembra očekuje porast koncentracije polena u zraku ove biljne vrste.
Smatra se da prisustvo preko 20 polenovih zrna po m3 vazduha može uzrokovati smetnje kod osoba alergičnih na ovu korovsku biljnu vrstu.
Polen ambrozije ima visok stepen alergenosti.
Polenski spektar obuhvata još polen bokvice, kiselice, pepeljuge/štir, lipe i četinara.
Prisutnost alternarie u većem dijelu sedmice bio je na nivou niskih i umjerenih koncentracija.
Učestalost alergije na ambroziju pokazuje trend porasta zadnjih nekoliko decenija. Postoji više uzroka tome, od načina života, prehrane, klime te niza drugih faktora.
S jedne strane klimatske promjene (visoke temperature, malo kiše tokom ljetnih mjeseci, povjetarac) pogoduju rastu korova i širenju polena, a s druge strane neredovno održavanje zelenih površina i neredovno čišćenje korova dovodi porasta alergije na ambroziju. Alergija na ambroziju se može javiti u bilo kojoj životnoj dobi, a u njezinom nastanku ima važnu ulogu i nasljeđe. Simptomi alergije na polen ambrozije uključuju suzenje i svrbež očiju, začepljenost i curenje iz nosa, kašalj, kihanje, katkad i otežano disanje. U težem obliku može biti prisutna astma, hronični sinusitis, glavobolja i nesanica. Ambrozija je biljka koja raste uglavnom u kontinentalnim predjelima i do 1,5 m visine. Korijen joj je vretenast, a stablo uspravno, razgranato i gusto prekriveno sitnim dlačicama. U Evropu je uvežena kontaminiranim pošiljkama sjemena pšenice. Raste kao korov na napuštenim zemljištima uz obale rijeka i potoka, kraj željezničkih pruga, uz vrtove i livade, među usjevima i na zelenim gradskim površinama. Biljka je jednogodišnja, a cvate tokom ljetnih mjeseci ( u kontinentalnom pojasu od jula do oktobra). Tokom cvatnje oslobađa više od miliona zrnaca polena, koju vjetar može odnijeti 50 km. Koncentracija polena je obično na maksimumu u jutarnjim satima. Kiša i niske jutarnje temperature usporavaju otpuštanje polena. Stoga valja izbjegavati izlaganje alergenu u najvećoj mogućoj mjeri. To znači da se ne preporučuje boravak na otvorenom od 5 do 10 sati ujutro kad je koncentracija polena najveća. Za boravak na otvorenom dobro je planirati vrijeme poslije kiše jer kiša ispire polen. Prije odlaska na spavanje preporučuje se tuširanje i pranje kose kako bi se odstranila tokom dana nakupljeni polen. Odjeću i obuću treba sušiti u kući, a ne na otvorenom. Savjetuje se boravak u zatvorenim, klimatiziranim prostorima, a klima uređaj bi trebao imati i antipolenski filter. Osim toga, svakako treba nastojati suzbiti rast korova, tako da se nastoje urediti zapuštena zemljišta sadnjom trave, te redovnim košenjem. Ukoliko se radi o pojedinačnim biljkama, treba ih čupati zajedno s korijenjem i to prije cvijetanja. Kako polen uzrokuje alergijsku reakciju? Kada dođe u dodir sa sluznicom disajnog sistema, polen otpušta niz hemijskih alergogenih spojeva, što potiče otpuštanje upalnih materija iz ćelija i uzrokuje simptome alergija kao što su curenje, začepljenost ili svrbež nosa, peckanje ili škakljanje u grlu, suzenje ili svrbež te crvenilo i otekline oko očiju, otežano disanje, iznenadno kihanje, kašljanje i drugo. ZAŠTITA SAVJETOVATI SE SA LJEKARIMA · Najveća koncentracija polena je za sunčanih i vjetrovitih dana, ujutro i prijepodne, pa tada nemojte provjetravati stan, ni boraviti na otvorenom · U sezoni cvatnje ambrozije treba držati zatvorene prozore od stana i automobila tokom vožnje · Koristite klimatizacijske uređaje s filtrima za polen · Kiša ispire polen, pa je boravak na otvorenom dobro planirati poslije kiše, kada je koncentracija polena u zraku najmanja · Ako je moguće, u prirodi boravite na područjima iznad 1000 metara nadmorske visine · Nakon boravka na otvorenom obvezno operite ruke, istuširajte se, operite kosu i odjeću, kako biste spriječili unošenje polena u životni prostor · Ne sušite odjeću vani · Po potrebi nosite zaštitnu masku za suhih i vjetrovitih dana · Ako imate pse i mačke, perite ih i četkajte jer i oni skupljaju polen · Redovno pratite bioprognozu s alergijskim semaforom · Alergija na ambroziju može potaknuti i takozvanu ukrštenu alergiju na polen i hranu. · Tokom cvatnje ambrozije može se pojaviti preosjetljivost na određene namirnice, najčešće lubenicu, dinju, tikvicu, krastavac, bananu, kivi, kamilicu i suncokret |
Osobe osjetljive na polen obavezno pogledati priloženu tabelu
Popis aeroalergenih biljaka i stepen alergenosti polena
Biljna vrsta | Narodni naziv | Stepen alergenosti |
DRVEĆE |
VISOK |
|
Betula spp. | breza | |
Corylus spp. | lijeska | |
Alnus spp. | joha | |
Fraxinus spp. | jasen |
UMJEREN DO VISOK |
Platanus spp. | platan | |
Castanea sativa | pitomi kesten | |
Cupressaceae/Taxaceae | čempresi/tise |
UMJEREN |
Quercus spp. | hrast | |
Ulmus spp. | brijest | |
Carpinus spp. | grab | |
Acer spp. | javor |
NIZAK DO UMJEREN |
Aesculus hippocastaneum | divlji kesten | |
Fagus silvatica | bukva | |
Juglans regia | orah | |
Salix spp. | vrba |
NIZAK |
Populus spp. | topola | |
Picea spp. | smreka | |
Pinus spp. | bor | |
Abies spp. | jela | |
Tilia spp. | lipa | |
TRAVE |
VISOK |
|
Poaceae | trave | |
KOROVI |
VISOK |
|
Ambrosia spp | ambrozija | |
Artemisia spp. | pelin | |
Parietaria spp. | crkvina | |
Rumex spp. | kiselica | UMJEREN DO VISOK |
Plantago spp. | bokvica | NIZAK DO UMJEREN |
Chenopodiaceae | loboda | |
Urticaceae | kopriva | NIZAK |