Hemoragijska groznica s bubrežnim sindromom – “mišja groznica”

Hemoragijska groznica s bubrežnim sindromom, poznata  kao “mišja groznica“ je akutna virusna bolest od koje godišnje u svijetu oboli između 150 i 200 hiljada ljudi, s tendencijom porasta novooboljelih.

Bolest počinje naglo,visokom temperaturom, krvarenjima i oštećenjem rada bubrega, a često zahtijeva i bolničko liječenje.

“Mišja groznica” se, ipak, najčešće javlja kao blago oboljenje, slično prehladi ili gripi. U malom procentu inficiranih, bolest može imati teži tok, sa izraženim krvarenjima i razvijenim hemoragičnim sindromom, kada zahtijeva bolničko liječenje. Smrtni ishod kod teških oblika bolesti se javlja u 5 do 10 procenata.

Slična bolest sa različitim kliničkim manifestacijama opisana je širom svijeta.

Endemska (stalna prirodna žarišta ) se nalaze u Evropi i Aziji. Kao endemska bolest stalno je prisutna sa različitom učestalošću od godine do godine.

Najčešće se registriraju pojedinačni slučajevi bolesti, bolest se rjeđe javlja u vidu epidemija. Kod nas se bolest najčešće registrira u Tuzlanskom, Zeničko-dobojskom i Srednjebosanskom kantonu, a registrirani su slučajevi i na području Sarajevskog i Hercegovačko-neretvanskog kantona.

Obično je moguće sve slučajeve oboljenja epidemiološki povezati sa endemskim područjem gdje je infekcija nastala. Epidemije se javljaju u tzv.“mišjim godinama“, kada je povećan broj glodara.

Hantaan virus, uzročnik “mišje groznice” je RNK virus iz roda Hantavirus, porodice Buniaviridae. Rezervoar i izvor zaraze su razne vrste mišolikih glodara – šumski, poljski, domaći miš, domaći pacov i drugi.

Zaražene životinje većinom nemaju simptome, već virus izlučuju u spoljašnju sredinu (preko pljuvačke, mokraće i izmeta). Zaraženi glodar putem izlučevina zagađuje spoljnu sredinu (zemljište, vodu,hranu predmete).

Ljudi se zaraze direktnim ili indirektnim kontaktom sa zaraženim životinjama: udisanjem kontaminirane prašine ili upotrebom hrane i vode koji su zagađeni izlučevinama zaraženih glodara kao i prilikom direktnog kontakta – hvatanje, ubijanje i slično.

Najčešće obolijevaju osobe koje zbog prirode svog posla dolaze u kontakt sa mišolikim glodarima, njihovim sekretima i ekskretima (šumski radnici, lovci, poljoprivrednici, vojnici na terenu – logorovanju, ali i izletnici). Bolest se ne prenosi sa čovjeka na čovjeka.

Oboljenje se razvija u pet kliničkih faza: febrilna (visoka temperature), hipotenzivna (nizak krvni pritisak), oligurična (oskudno mokrenje), diuretična (uspostavljanje normalnog mokrenja) i rekonvalescentna (oporavak).

• nagla pojava temperature (nekada i više od 40 C)

• jeza

• glavobolja

• bolovi u trbuhu i leđima

• promjene mokraće (tamna boja, smanjena količina)

• mučnina

• povraćanje i proljev

• zamućenje vida

• crvenilo lica i vrata

• otok kapaka i crvenilo očiju

• osip

Bolest može trajati i do dvije sedmice, pri čemu se njen završetak označava izlučivanje velike količine urina uslijed čega dolazi do stabilizacije krvnog tlaka i bubrežne funkcije. Oporavak je obično lagan, može potrajati i nekoliko mjeseci.

Obično protječe bez komplikacija, te dolazi do potpunog izlječenja.

• Izbjegavati boravak u prirodnim žarištima, naročito u “mišjim godinama”

• Izbjegavati boravak u bujnoj vegetaciji niskog rastinja (gde se glodari razmnožavaju) i terene sa mišjim rupama

• Izbjegavati direktno ležanje na zemlji, pogotovo ako su uočeni glodari ili njihove rupe

• Ne loviti i ne dirati žive ili uginule glodare

• Životne namirnice i vodu za piće obavezno zaštititi od glodara, naročito za vrijeme boravka u šumi, polju, vikendici, na izletu i drugim mjestima u prirodi. Ne stavljajte ih direktno na zemlju!

• Voće i povrće prije upotrebe obavezno oprati higijenski ispravnom vodom

• Ne konzumirati vodu iz neuređenih šumskih izvora i bara

• Prati ruke prije jela vodom i sapunom ili maramicom za dezinfekciju

• Redovito i propisno uklanjati otpatke hrane

• Prije čišćenja površina koje su kontaminirali glodari, površinu poprskati dezinficiensima, ne čistiti metlom ili usisivačem; koristiti vlažne krpe namočene u dezinficijense

• Pri obavljanju poslova pri kojima se diže prašina sa tla, staviti masku koja pokriva nos i usta

• Uništavanje glodara (deratizacija), koju obavljaju registrovane stručne službe u seoskim domaćinstvima, u naseljima i oko naseljenih mesta u blizini žarišta, stambenim blokovima, parkovima, deponijama i mestima gde su otkriveni oboljeli od “mišje groznice”, uz upozorenja ukoliko se radi sa otrovom; uginule životinje ukloniti i poslije obavezno oprati ruke toplom vodom i sapunom

Ako ste poslije boravka u prirodi  dobili simptome kao što su povišena temperatura, tačkasta krvarenja u koži poput osipa, smanjeno izlučivanje urina, odmah se javite ljekaru radi preduzimanja blagovremenog liječenja. Pri pregledu, obavezno navedite podatak o boravku u prirodi i mogućem dodiru sa glodarima!

Važno je znati da većina nabrojenih mjera opreza i čuvanja zdravlja ujedno štiti i od drugih bolesti  (npr.  leptospiroza, crijevni paraziti i dr.) i preporučuju se svima!