Parazit Anisakis spp. u zamrznutom osliću

Povodom informacije koja se nedavno pojavila u medijima o slučajevima zaraženog oslića parazitom Anisakis spp., koji se kao zamrznut proizvod našao na tržištu Republike Hrvatske, želimo dati  nekoliko informacija vezanih za ovu parazitozu. Agencija za sigurnost hrane BiH utvrdila je da kontaminirana pošiljka porijeklom iz Španije nije prisutna na tržištu Bosne i Hercegovine.

Anisakijaza je oboljenje izazvano parazitima iz familije Anisakidae. Ovo oboljenje spada u grupu zoonoza, bolesti prenosivih sa životinja na čovjeka.  Do infestacije parazitom kod ljudi najčešće dolazi nakon konzumacije sirove, blago marinirane ili soljene, odnosno nedovoljno termički obrađene zaražene ribe. Kada govorimo o ovom parazitu, najzanačajnije su dvije vrste Anisakis simplex i Pseudoterranova decipiens “bakalarov crv”. Anisakis simplx se još naziva i „crv haringe“,  odrasli oblici parazitiraju u gastrointestinalnom traktu različitih vrsta morskih sisara (delfini, kitovi, foke itd.), ima interesantan i kompleksan razvojni ciklus. Za kompletan razvoj parazita neophodna su dva prelazna domaćina: planktonski račići i ribe ili morski beskičmenjaci. Naime, veliki broj jajašca parazita putem izmeta morskih sisara dospijeva u more. Iz jajašca se oslobađaju ličinke koje pojedu prvi prelazni domaćini račići. Unutar račića, ličinke parazita se preobražavaju u treći (invazivni) stadij. Kako se ribe i morski beskičmenjaci hrane račićima, oni postaju slijedeći prelazni domaćin. Larve Anisakisa penetriraju kroz crijevni zid riba i odlaze do različitih organa i mišića gdje rastu ili se inkapsuliraju. Imaju karakterističan bezbojno staklast izgled dužine: 10-15 mm i širine: 0,4-0,8 mm. Razvojni ciklus se kompletira kada zaraženu ribu pojedu morski sisari.

Kao što smo već spomenuli čovjek se zarazi konzumacijom sirove ili nedovoljno termički obrađene ribe. Obzirom da čovjek nije odgovarajući domaćin Anisakisu, u njemu se parazit neće razviti do odrasle forme već ostaje u stadiju larvica. Larve mogu penetrirati kroz zid želuca ili tankih crijeva i dospjeti u unutrašnje organe ili, što je češće, uginuti u zidu organa digestivnog trakta. Lokalizacija parazita u gastrointestinalnom traktu prije svega zavisi od broja i vrste unesenih larvi. Prvi simptomi želučane forme mogu se javiti 1-8 sati, dok kod crijevne forme bolesti nastupaju 5-7 dana nakon konzumiranja ribe. Od kliničkih simptoma najčešće se javlja: mučnina, povraćanje, dijareja, prisutnost krvi u stolici, popraćeni povišenom tjelesnom temperaturom. Postoje i neinvanzivne larve koje migriraju kroz lumen digestivnog trakta, preko jednjaka ka orofarinksu, pri čemu dolazi do neugodnog osjećaja golicanja i struganja u grlu.

Larve Anisakisa su dosta otporne na nepovoljne uslove vanjske sredine, uništava ih termička obrada na temperaturama iznad 60 ^oC ili zamrzavanje na -35 ^oC /15 sati ili na -20 ^oC/ 7 dana, što se koristi pri konzerviranju ribe. Procesi obrade mesa mariniranjem, dimljenjem ili soljenjem, ne uništavaju larve.

INZ.BA

mr.sc. Dizdarević Jasmin DVM