Integralna zaštita od pepelnice jabuke

Pepelnica jabuke  – prouzrokovač: Podosphaera leucotricha (Ell. et Ev.) Salmon –

 Rasprostranjenost i ekonomski značaj

Pepelnica jabuke je prvi put opisana 1871. godine u Sjevernoj Americi, odakle vodi porijeklo. Danas je ona rasprostranjena na svim kontinentima gdje se jabuka gaji. Pepelnica je uz čađavu krastavost ekonomski najznačajnija bolest jabuke kod nas, a posebno kod osjetljivih sorti kao što su: jonatan i ajdared, kao i njihovi hibridi i mutanti. Štetnost pepelnice se ogleda u smanjenju fotosintetske aktivnosti umanjenju razvoja lista, lastara i cvijeta, a kod nekih sorti na plodovima se može pojaviti mrežica. Osim toga, jači napad pepelnice može dovesti i do nekroze lišća, usporavanja rasta ljetorasta i redukcije formiranja cvijetnih pupoljaka, što sve zajedno rezultira smanjenjem prinosa i kvaliteta plodova.

Simptomi

Simptomi pepelnice se ispoljavaju na pupoljcima, cvjetovima, ljetorastima, lišću i plodovima jabuke.

Prvi simptomi oboljenja javljaju se u proljeće u vidu nešto kasnijeg otvaranja zaraženih pupoljka.Lišće i cvjetovi koji se razvijaju iz zaraženih pupoljaka su prekriveni gustom prevlakom bijele do svijetlo sive boje koju čine spore i micelija patogena.

Cvjetovi se ne razvijaju normalno, poprimaju svijetlo-zelenkastu boju i ne daju plodove.

Simptomi se mogu podijeliti u dvije grupe, odnosno na one koji nastaju usljed primarnih, te one nastale nakon sekundarnih zaraza. Kod primarnih zaraza napadnuti mladari u cijelosti bivaju prekriveni micelijom i konidijama patogena usljed čega dobijaju bijelu boju, tzv. „bijeli mladari“, dok u toku vegetacije sa njih otpada lišće.

Sekundarne infekcije lišća i cijelih mladara utiču na smanjenje njihove veličine. Nakon sekundarnih infekcija u toku vegetacije se na oboljelom listovima pojavljuje pepeljasta micelijska prevlaka, sastavljena iz micelije i reproduktivnih organa patogena, koja značajno umanjuje intezitet fotosinteze. Takođe, simptomi se mogu ispoljiti i na plodovima osjetljivih sorti jabuke (jonatan, ajdared i dr.) u vidu rđaste mrežice koja je utisnuta u pokožicu ploda.

Ciklus razvoja i epidemiologija parazita.

Gljiva prezimljava u unutrašnjosti zaraženih pupoljaka iz prethodne godine u vidu micelija.Na proljeće, sa kretanjem vegetacije pucanjem i otvaranjem pupoljaka patogen se aktivira i ubrzo kolonizira sve nadzemne zeljaste dijelove biljke, odakle se novonastale konidije vjetrom dalje raznose.

Gljiva se razvija pri temperaturama od 10-30°C, sa optimumom između 19-22°C. Pri temperaturama nižim od 12°C ne dolazi do sporulacije i širenja konidija gljive, dok pri temperaturama iznad 32°C konidije vrlo slabo klijaju. Konidija klija u hifu koja raste, a potom zadeblja i izduži se i formira apresoriju.

Iz apresorija se oslobađaju enzimi koji omogućavaju patogenu da prodre u čelije epidermisa a potom da unutar njih formira haustorije pomuću kojih  patogen crpi hranjive materije iz biljnih čelija.

Lišće starenjem stiče otpornost, mada i stariji listovi takođe mogu biti inficirani ukoliko su mehanički oštećeni.  Za razvoj pepelnice, za razliku od čađave krastavosti jabuke, padavine nisu tako limitirajući faktor, odnosno za zarazu nije neophodna kiša, nego vlažnost vazduha iznad 60%, što otežava prognozu pojave bolesti. Štaviše, padavine mogu negativno uticati na razvoj gljive, jer prouzrokuju spiranje micelije i konidija, usljed čega se smanjuje infekcioni potencijal patogena. Ovo smanjenje infekcionog potencijala ipak ne traje dugo jer već nakon 1–3 sata od prestanka padavina patogen nastavlja sporulaciju i klijanje spora.

Visok intenzitet zaraze pred kraj vegetacije može uticati na veću zaraženost pupoljaka što za posljedicu ima visok infekcioni potencijal za narednu godinu, smanjenje formiranja cvijetnih pupoljaka što se opet direktno odražava na prinos.

 Suzbijanje

Suzbijanje pepelnice se može postići integrisanom primjenom agrotehničkih, pomotehničkih i hemijskih mjera suzbijanja uz redovno mehaničko uklanjanje oboljelih mladara i ljetorasta (sanitacija).  Važno za suzbijanje prouzrokovača pepelnice jabuke je da se smanji infekcioni potencijal prezimljavanja patogena na pupoljcima. Postoji i prirodna redukcija inokuluma patogena u toku zime, kada niske temperature izazivaju uginjavanje spora.

Osim toga, ljetoraste sa zaraženim terminalnim pupoljkom je potrebno uklanjati u toku rezidbe. Takođe, za preporuku je i mehaničko uklonjanje zaraženih „bijelih mladara“ u toku vegetacije. Mladare je najbolje uklanjati od fenofaze „mišjih ušiju“ do početka cvjetanja. Odstranjene dijelove biljke je potrebno ukloniti iz voćnjaka, a potom ih uništiti spaljivanjem.  Ipak, navedene mehaničke i pomotehničke mjere ne mogu u potpunosti suzbiti pepelnicu, te je neophodno intervenisati fungicidima. Program prskanja mora da se nastavi sve do zaustavljanja sekundarnog rasta. Kako se infekcija patogenom pepelnice dešava u toku suhog vremena (bez slobodne vode na listu, ali pri visokoj relativnoj vlažnosti vazduha), često se moraju koristiti fungicidi, mada nisu potrebna prskanja za zaštitu od prouzrokovača čađave krastavosti. Za tu svrhu mogu se koristiti fungicidi na bazi sumpora, krezoksim-metila, trifloksistrobina, flusilazola, miklobutanila, penkonazola i triflumizola, uz napomenu da se fungicidi iz grupe inhibitora ergosterola mogu maksimalno koristiti četiri puta u toku vegetacije, a fungicidi iz grupe strobilurina tri puta.

Vrlo je važno s njenim suzbijanjem početi već prije same cvatnje

 Prilikom hemijskog tretmana poduzet uobičajene mjere zaštite naznačene u Pravilniku o obavezama korisnika fitofaramceutskih sredstava ( „Službeni glasnik BiH broj 101/12) i Koraci sigurne primjene FFS za zaštitu bilja.

Biološki preparati na bazi ulja i sojeva Bacillus spp. Ispoljavaju određen stepen efikasnosti u suzbijanju pepelnice jabuke.